HACCIN YAPILIŞI
Hac, Mekke'deki Ka'be,
Safa-Merve, Mina, Müzdelife ve Arafat olmak üzere kutsal mekanlarda Peygamberimizin öğrettiği şekilde îfa edilen
bir ibadettir.
I. HZ. PEYGAMBERİN HACCI
Peygamberimiz
hicretin onuncu yılının Zilkade ayında Hac için hazırlanmaya başladı. Bunu
Müslümanlara duyurarak onların da hazırlanmalarını istedi. Onunla birlikte haccetmek
isteyenler Medine’de toplandılar. Peygamberimiz (a.s.), hicrî 26 Zilkade 10, milâdî, 22 Şubat 632 Cumartesi günü, kızı Fâtıma, hanımları ve Müslümanlarla birlikte
Medine’den hareket etti. Yanına kurbanlık yüz deve aldı. Zülhuleyfe denilen
yere vardığında öğle namazını seferî olarak iki rekat kıldı ve aynı gün burada
ihrama girdi.
Peygamberimiz
(a.s.), 4 Zilhicce Pazar günü kuşluk vakti Mekke’ye ulaştı. Kabe’yi tavaf edip
iki rekat namaz kıldı ve Safâ ile Merve arasında sa’y etti. Veda Haccı
süresince Mekke’nin Ebtah mevkiinde kendisi için kurulan çadırda konakladı.
Perşembe gününe kadar Mekke’de kaldı. Aynı gün (Terviye günü) Mina’ya hareket
etti. Öğle, ikindi, akşam ve yatsı namazlarını Mina’da kıldı. Geceyi de burada
geçirdi. Ertesi sabah, namazı kıldıktan sonra güneş doğuncaya kadar burada
kaldı. Arafat’taki Nemîre mevkiinde kendisi için çadır kurulmasını emretti.
Sonra Mina’dan hareket edip Müzdelife’den geçerek Cuma günü, Arafat’ta
hazırlanan çadırda konakladı. Zeval vaktinden sonra çadırından çıkıp Kasvâ adlı
devesine binerek Arafat vadisinin ortasına geldi. Urene vadisinde meşhur Veda
Hutbe’sini okudu. Bir ezan okutarak ayrı ayrı ikametle öğle ile ikindiyi
birlikte kıldırdıktan sonra devesinin üzerinde Arafat’a çıktı. Kıbleye dönüp
akşama kadar dua ile meşgul oldu. Arafat’ta iken, kendisine, ilâhî tebliğ
görevinin tamamlandığını bildiren Mâide suresinin 3. âyeti nazil oldu. Güneş battıktan
sonra Arafat’tan ayrıldı ve Müzdelife’ye geldi. Yatsı vaktinde, akşam namazıyla
birlikte yatsı namazını birleştirerek yatsı vaktinde akşamı üç, yatsıyı da iki
rekat olarak, kıldırdı. Geceyi Müzdelife’de geçirdi. Ertesi sabah, yani
Cumartesi (bayramın birinci) günü sabah namazını Müzdelife’de kıldıktan sonra
Meş’ar-i Haram’a geldi. Cemre-i Akabe’ye (büyük şeytana) ufak taşlardan yedi
taş attıktan sonra Mina’ya gitti. Burada yine deve üstünde bir konuşma yaptı.
Kurbanlık olarak hazırladığı yüz deveden altmış üçünü, ömrünün her yılı için
bir deve hesabıyla bizzat kendisi kurban olarak kesti. Diğer develeri de damadı
Hz.Ali kesti. Kurban etinden bir parça yiyen Peygamberimiz, geri kalanını Müslümanlara
dağıttı. Daha sonra tıraş olup ihramdan çıktı. Sonra Kabe’ye gidip tavaf yaptı
ve öğle namazını kıldı. Tekrar Mina’ya dönerek bayram günlerini burada geçirdi.
Bayramın ikinci, üçüncü ve dördüncü günleri taşlamalarını tamamladı. Bayram’ın
ikinci günü Mina’da Müslümanlara üçüncü konuşmasını yaptı. Bayramın beşinci
günü Mina’dan tekrar Mekke’ye gelip vedâ tavafını yaptıktan sonra 29 Zilhicce
10 / 26 Mart 632 tarihinde Medine’ye döndü.[1]
Peygamberimiz
(a.s.) hac ibadeti ile ilgili âyet nazil olduktan sonra yaptığı bu son haccında
Müslümanlara hac menâsikinin nasıl yapılacağını sözlü ve uygulamalı olarak öğretmiştir.
Hadis ve fıkıh kitaplarımızda haccın yapılışı ile ilgili bilgiler, Peygamber
efendimizin hac konusundaki sözlerine ve uygulamasına dayanmaktadır. Mezhepler
arasındaki farklılıklar, Peygamberimizden aynı konuda aktarılan değişik
rivayetlerin bulunmasından kaynaklanmaktadır.
Peygamberimiz ile birlikte hac yapan sahabeden, menâsikin
tertibi ve yapılışıyla ilgili farklı uygulamalar olmuş, durum kendisine
sorulduğunda افعل
و لا حرج "olur, zorluk
yok" buyurmuştur. Mesela "Şeytan taşlamadan ziyaret tavafını
yaptım", "kurban kesmeden tıraş oldum", "Şeytan taşlamadan
kurban kestim olur mu"? diye soran kimselere "zararı yok,
olur" cevabını vermiştir.[2]
Giriş bölümünde mahiyetlerini açıkladığımız üç çeşit hac
vardır: Temettu, kıran ve ifrad haccı. Peygamberimiz (a.s.) ile birlikte hac
yapan sahabeden bir kısmı ifrad haccı, bir kısmı, temettu haccı bir kısmı da
kıran haccı yapmıştır.[3]
Peygamber efendimizin ifrad haccı[4]
veya kıran haccı[5]
veya temettu haccı[6]
yaptığına dair rivayetler vardır.
İhram öncesi hazırlık döneminden başlayarak temettu, kıran
ve ifrad haclarının uygulanışını, hadis ve fıkıh kaynaklarında mevcut bilgilere
göre tertibe uygun olarak hac şöyle yapılır.
II. HACCA HAZIRLIK
Hac yapacak kimse ihrama
girmeden önce hazırlıklarını yapar. Gerekiyorsa koltuk altı ve etek tıraşı ile
saç sakal tıraşı olur, bıyıklarını düzeltir, tırnaklarını keser ve boy abdesti
alır. Boy abdesti alma imkanı yoksa abdest alır, vücuduna güzel koku sürünür.
İhrama girmeden önce gusül temizlik maksadıyla yapıldığından adetli kadınlar da
boy abdesti alırlar. Gusletmek mümkün
değilse abdest alırlar.
Erkekler, atlet, kilot, çorap,
elbise ve ayakkabılarını çıkarırlar. İzâr ve ridâ adı verilen iki parça ihram
örtüsüne bürünürler. Arkası ve üzeri açık terlik giyerler.
Bele kemer bağlamakta, sırta
çanta almakta ve şemsiye kullanmakta bir sakınca yoktur.
Kadınlar elbise ve
ayakkabılarını çıkarmazlar, başlarını açmazlar, eldiven giyebilirler. Yalnızca yüzlerini
örtmemeleri gerekir.
Kerahet vakti değilse ihramın
sünneti niyeti ile iki rekat tavaf namazı kılar. Namazın birinci
rekatında Fatiha suresinden sonra "Kâfirûn" suresini, ikinci
rekatında yine Fatiha suresinden sonra "İhlas" suresini okur.
Temettu, kıran veya ifrad haclarından hangi yapacaksa ona niyet eder.
III. TEMETTU HACCI
Temettu haccında önce umre
yapılır, sonra zilhiccenin 8. terviye günü yeniden hac için ihrama girilerek
hac yapılır. Dolayısıyla temettu haccı yapacak olan kimse hazırlık safhasından
sonra umreye niyet eder.
1. İhrama Girme
Temettu haccı yapacak kimse âfâkî
ise mîkât sınırlarını geçmeden veya hava alanında ihrama girer. İhrama, niyet
etmek ve telbiye getirmek suretiyle girilir.
Niyet ettikten telbiye getirir. Böylece ihrama girmiş ve ihram
yasakları başlamış olur.
Ka’be’ye varıncaya kadar her fırsatta telbiye, tekbir,
tehlîl ve salavât-ı şerife yüksek sesle[7]
söyleyerek yolculuğa devam eder. Kadınlar telbiye, tekbir, tehlîl
ve salavât-ı şerife'yi yüksek
sesle söylemezler.
Mekke'ye yaklaşıp Harem bölgesine
girince ,اللهم
هذا حرمك و امنك فحرمني على النار و امني عذابك يوم تبعث عبادك واجعلني من اوليائك
و اهل طاعتك "Allah'ım! Burası
senin haremindir, emin kıldığın yerdir. Beni cehenneme girmekten koru.
Kullarını dirilttiğin gün beni azabından güvende kıl, beni dostlarından ve
itaatkâr olanlardan eyle" diye dua eder.
Mekke'ye abdestli girmek sünnet,
gündüz girmek müstehaptır.
Mekke'de otele veya eve
yerleşip dinlendikten sonra mümkünse boy abdesti, değilse abdest alır, yaya veya
vasıta ile Mescid-i Harem'e gider. Tekbir, tehlil ve salavat-ı şerîfe okuyarak
yola devam eder. اللهم
افتح لي ابواب رحمتك و اعذني من الشيطان الرجيم "Allah'ım! Rahmet
kapılarını bana aç ve beni kovulmuş şeytandan koru" diye dua
ederek Mescid-i Haram'a girer. Beytullah'ı görünce üç defa tekbir ve tehlil
getirir ve şu duayı okur.
سبحان الله و الحمد
لله ولااله الا الله والله اكبر . اللهم هذا بيتك عظمته و شرفته و كرمته فزد
تعظيما و تشريفا وتكريما. اللهم انت السلام و منك السلام فحينا ربنا بالسلام و
ادخلنا الجنة دارك دار السلام تباركت و تعاليت يا ذا الجلال والاكرام
"Allah,
her türlü noksan sıfatlardan münezzehtir. Her türlü övgü Allah'a mahsustur,
Allah'tan başka ilah yoktur. Allah en büyüktür. Allah'ım! Bu senin
Evindir. Onu Sen yüceltin,Sen şereflendirdin, Sen değerli yaptın .Onun
yüceliğini, şerefini ve değerini artır. Ya Rabbi! Onun değerini artıran, onu
şereflendiren, ona saygı gösteren kimsenin şerefini, saygınlığını, heybetini,
yüceliğini ve iyiliğini artır. Allah'ım! Sen selamsın ve selamet ancak sendendir.
Bizi selametle yaşat ve selamet yurdun olan cennetine koy Ey Celal ve ikram
sahibi Allah'ım! Sen her şeyden yücesin ve her şeyden üstünsün"
Bildiği başka duaları da
okuyabilir. Tavafa başlamadan önce telbiyeyi keser.[8]
2. Tavaf
Hacer-i Esved hizasına gelir, yönünü
Hacer-i Esved'e döner, ellerini omuz hizasına kadar kaldırıp
باسم الله الله اكبر deyerek Hacer-i Esved'i selamlar ve tavafa başlar,
Umre tavafı yapmaya niyet eder. Her
şavtın başında ilgili duayı yapar.
Tavaf ederken mesnun olan veya
bildiği duaları okur veya sessizce tekbir ve tehlil getirir veya Kur'ân okur.
Tavaf'ta "ıztıbâ‘"
ve ilk üç şavtta "remel" yapar.[9]
"Metaf"ta izdiham varsa "remel" yapmaz. Çünkü
kalabalıkta remel yapmak mümkün olmaz. Remel yapacağım diye insanlara eziyet
vermek kesinlikle doğru değildir.
Tavaftan sonra "Mültezem"de
ve Hatîm'de dua eder. Mümkünse Makam-ı İbrahim'in arkasında,
değilse uygun bir yerde iki rekat "tavaf namazı" kılar. Tavaf
namazında birinci rek'atta fatiha suresinden sonra "Kâfirûn", ikinci
rekatta "İhlas" suresini okur.[10]
Namazdan sonra dua eder. Sonra Hacer-i Esved'in hizasına gelir ve Hacer-i
Esved'i istilam eder.[11]
3. Sa’y Yapmak
Umrenin sa'yini yapmak üzere Safa'ya gider.
Yönünü Ka'be'ye döner, tekbir, tehlil, tesbih ve salat ü selam getirir, ellerini
açıp dua eder, sonra, اللهم اني اريد ان
اسعى ما بين الصفى و المروة سبعة اشواط سعي العمرة لله تعالى "Allah'ım! Senin rızan
için Safa ile Merve arasında yedi şavt olarak umrenin sa'yini yapmaya niyet
ediyor"
diyerek Sa'y yapmaya niyet eder.
Sa'y yaparken mesnun veya
bildiği duaları okur, sessizce tekbir, tehlil, tesbîh ve tahmîd getirir veya
Kur'ân okur. Her şavtta yeşil ışıklı sütunlar arasında "hervele"
yapar. Sa'yi tamamlayınca Merve tepesinde dua eder.
Sa'yi yaptıktan sonra berberde
veya evde veya otelde saç tıraşı olur veya saçını kısaltır, böylece ihramdan
çıkar ve bu şekilde umre ibadetini tamamlamış olur.
Kadınlar, "hervele"
yapmazlar.
Umresini yapan kimse Arafat'a
çıkacağı terviye gününe (8 Zilhicce) kadar Mekke'de vakitlerini ibadetle geçirir.
Beş vakit namazını Mescid-i Haram'da cemaatle kılmaya gayret eder. Bolca tavaf
yapar. Çarşı-pazar dolaşarak veya evde oturup yatarak vaktini boş yere
geçirmez.
4. Hac İçin İhrama Girmek
"Terviye" günü (8 Zilhicce) "hacca hazırlık"
başlığı altında zikrettiğimiz hazırlığı yapar. İki rekat "ihram namazı"
kılar, hac yapmaya اللهم اني اريدالحج فيسره لي و تقبله مني "Allah'ım! Hac yapmak istiyorum.
Onu bana kolaylaştır ve onu kabul buyur" diyerek hacca niyet eder
ve telbiye getirir. Böylece hac ihramına girmiş olur ve ihram yasakları
başlar.
Bu arada arzu eder ve vakit de
müsait olursa nafile bir tavaftan sonra haccın sa’yini yapabilir.
Bayramın birinci günü Cemre-yi Akabe'ye taş atıncaya kadar
her fırsatta telbiye, tekbir, tehlîl ve salavât-ı şerife getirir.
5. Arafat Vakfesi
Terviye günü (zilhicce 8)
sabah namazından sonra Mina'ya gidip
burada gecelemek ve Arefe günü (zilhicce 9) sabah namazından sonra
Arafat'a gitmek sünnet[12]
ise de günümüzde izdiham nedeniyle terviye günü sabah namazından itibaren
gündüz veya gece otobüslerle doğrudan Arafat'a çıkılmaktadır.
Arafat'ta arefe günü öğle
vaktine kadar çadırlarda vaktini namaz kılarak, Kur'ân okuyarak, dua, zikir ve
tövbe ederek, yapılan vaazları ve konuşmaları dinleyerek geçirir. Abdestli
bulunmaya özen gösterir. Öğle ezanı yaklaşınca abdestsiz ise abdest alır,
namaza hazırlanır. Arafat'ta boy abdesti alma imkanı yoktur.
Öğle namazı öğle vaktinde
ikindi namazı ile birlikte cem-i takdim ile kılar. Namazdan sonra ayakta
kıbleye dönerek "Arafat Vakfe"si yapar.
Güneşin batmasına kadar
Arafat'ta kalır, vaktini ibadetle geçirir. Güneş battıktan sonra Müzdelife'ye
hareket eder. Akşam namazını Arafat'ta ve yolda kılmaz.
6. Müzdelife Vakfesi
Müzdelife'ye ulaşınca uygun bir yere
yerleşir. Burada akşam ve yatsı namazlarını yatsı vaktinde cem-i te'hîr ile
kılar.
Müzdelife'de geceler. Vaktini
namaz, dua, zikir ve Kur'an okuyarak geçirir. Sabah namazını erkence kılar,
namazdan sonra "Müzdelife Vakfesi"ni ayakta yapar, dua eder. Güneş doğmadan önce
Mina'ya hareket eder.
7. Akabe Cemresine Taş Atmak
Bayramın birinci günü sabah namazından sonra
Müzdelife'den Mina'ya gelince eşyasını
çadıra bırakır. Çadırda dinlenir, uygun bir zamanda Akabe Cemresi’ne
gider ve yedi taş atar. Taşlar atıldıktan sonra beklenmeksizin oradan
uzaklaşılır. Dua etmek için beklenmez, dua yürürken yapılır.
Cemre-yi
Akabe'ye ilk taşın atılmasıyla telbiyeye son verilir.
Şeytan taşlama görevini
sağlığı yerinde olan kimsenin bizzat kendisinin atması gerekir. Hastalar
vekalet ile attırabilirler.
8. Şükür Kurbanı Kesme
Şeytana
taş attıktan sonra Harem bölgesi sınırları içinde kurban keser veya vekâlet
yolu ile kestirir. Bu kesilen kurban şükür kurbanıdır (hedy).
9. Tıraş Olma
Kurban kestikten sonra saç
tıraşı olur veya saçını kısaltır ve böylece ihramdan çıkmış olur. Cinsel
ilişki dışındaki diğer ihram yasakları kalkar.
"Şeytan taşlama",
"kurban kesme"
ve "tıraş olma" görevleri
arsında sıraya uymak cumhura göre "sünnet",
sadece Ebû Hanîfe'ye göre "vacip"tir. Günümüzde kurbanlar
İslam Bankası aracılığı ile kestirildiğinden bu üç görev arasındaki tertibe
uyulması zaman almaktadır. Bu itibarla "şeytan taşlama" ve
"tıraş olma" arsındaki sıraya uymak yeterlidir.[13]
Bayramın 2, 3 ve 4. günleri şeytan taşlama zamanı,
ittifakla öğle ezanı okunmasıyla başla fecr-i sadığa kadar devam eder.
10. Ziyaret Tavafı
Bayramın birinci günü "şeytan
taşlama", "kurban kesme" ve "tıraş olma"
görevlerini yaptıktan sonra aynı gün imkân olursa, Mekke'ye gider ve farz olan ziyaret
tavafını yapar.
Bu tavafın en geç bayramın 3.
günü güneş batımından önce yapılması cumhura göre sünnet, Ebû Hanîfe'ye
göre vâciptir. Tavafa اللهم
اني اريد طواف بيتك الحرام فيسره لي و
تقبله مني سبعة اشواط طواف الحج لله تعالى
"Allah'ım! Haccın tavafını yapmak istiyorum. Onu bana kolaylaştır
ve onu kabul buyur" diye niyet eder. Tavafı daha önce tarif edildiği
şekilde yapar. Tavaf namazını kılar, daha önce hac sa‘yini yapmamış ise sa‘yini
yapar. Sa'y yapacak ise tavafta ıztıba' ve ilk 3 şavtta remel
yapar.
Ziyaret tavafından sonra sa'y
yapacak ise, اللهم اني اريدان ا سعي بين
الصفا و المروة فيسره لي و تقبله مني سبعة اشواط
سعي الحج لله تعالى "Allah'ım! Rızan için Safa ile Merve arasında haccın
sa'yini yapmak istiyorum. Onu bana kolaylaştır ve onu kabul buyur
" diyerek niyet eder ve usulüne uygun olarak sa'yini yapar.
Bayramın birinci günü ziyaret
tavafını ve sa'yi yaptıktan sonra Mina'ya döner. Bayramın ikinci ve üçüncü
günlerini Mina'da geçirir.
11. Cemrelere Taş Atma
Bayramın 2. ve 3. günleri
zeval vaktinden sonra sırayla Küçük, Orta ve Akabe cemrelerine yedişer taş
atar. Küçük ve Orta cemrelere taş attıktan sonra uygun bir yere çekilerek dua
eder. Akabe Cemresine taş attıktan sonra dua etmez ve oradan hemen
ayrılır.
Bu iki gün zevalden önce
"şeytan taşlama" yapılmaz. Yapılmış ise yeniden atılır.
Bayramın 3. günü Mina'da
kalmayıp Mekke'ye gelecek olursa 4. günü atılacak olan 21 taşı uygun bir yere
bırakır.
Bayramın 4. günü tan yeri
ağarmaya başlamadan önce Mina'dan ayrılmazsa 4. gün her üç cemreye sırayla
yedişer taş atar.
Âfâkîler, Mekke'den ayrılacakları
güne kadar ibadet, tavaf, zikir, dua ve Kur'an okuma ile meşgul olurlar.
12. Veda Tavaf
Bütün işlerini bitirdikten
sonra Mekke'den ayrılmadan önce "vedâ tavafı yapar", böylece
hac görevini tamamlamış olarak memleketine veya Medine'ye gider.[14]
IV. KIRAN HACCI
Kıran haccı, hem umreye hem hacca niyet
edilerek bir hac mevsiminde bir ihramla yapılan hacdır. Temettu haccı gibi
Kıran haccını da sadece âfâkiler ve Hıll bölgesinde ikamet edenler yapabilir.
Harem bölgesi sakinleri kıran haccı yapamazlar.
a) "Haca hazırlık" aşamasından
sonra âfâkîler "mîkât" sınırlarını geçmeden, "Hıll bölgesi
sakinleri" ise bulundukları yerde umre ve hac yapmaya اللهم اني اريدالعمرة و الحج فيسرهما لي و تقبلهما مني "Allah'ım! Umre ve hac yapmak istiyorum. İkisini bana kolaylaştır ve
kabul buyur" diyerek niyet eder ve telbiye getirir.
b) Bu aşamadan sonra temettu
haccında zikrettiğimiz şekilde hareket eder. Ka'be'ye varınca umre tavafını
ve peşinden umre sa'yini yapar.
Sa'y bittikten sonra tıraş
olup ihramdan çıkmaz. İhram
yasaklarına uymaya devam eder.
Umre sa’yi yapınca gerekiyorsa
biraz dinlenir, sonra ayrıca "kudüm tavafı" yapar ve peşinden
"tavaf namazı" kılar. İsterse "hac sa‘yini"
bu kudüm tavafının arkasından yapabilir. Kudüm tavafının peşinde sa' yapacak
ise tavafta ıztıbâ‘ ve ilk üç şavtta remel yapar. İsterse Sa'yi yapmaz daha
sonra "ziyaret tavafının" peşinden yapar.
d) Terviye günü temettu haccında
olduğu gibi Mina'ya veya doğrudan Arafat'a çıkar, Arafat vakfesini, sonra
Müzdelife vakfesini yapar.
Bayramın birinci günü büyük
şeytana 7 taş atar, şükür kurbanını kesir.
Kurban kestikten sonra saç
tıraşı olur veya saçını kısaltır ve ihramdan çıkar. Böylece cinsel
ilişki dışındaki diğer bütün ihram yasakları kalkar.
Mekke’ye gider ve haccın
tavafını yapar. Arafat vakfesinden önce yapmamış ise haccın sa’yini de yapar.
Bayramın ikinci ve üçüncü günü
öğleden sonra cemrelerden her birine yedişer taş atar.
Memleketine dönmeden önce
"veda tavaf" yapar ve haccını böylece tamamlamış olur.
Temettu hacından farklı olarak
Kıran haccında;
-Umre ve hacca birlikte niyet
edilir.
-Umrenin tavaf ve Sa'yi
yapıldıktan sonra ihramdan çıkılmaz
-"Kudüm tavafı",
umre tavafı ve sa'yinden sonra yapılır.
V. İFRAD HACCI
İfrad; bir hac mevsiminde umre
yapmayıp sadece hac yapmaktır.
a) "Hacca hazırlık" aşamasından
sonra âfâkî olan kimse "mîkât" sınırlarını geçmeden, "Haram veya
Hıll bölgesinde yaşayan kimse" ise bulunduğu yerde hac yapmaya اللهم اني اريد الحج فيسره لي و تقبله مني "Allah'ım! hac yapmak istiyorum. Onu bana kolaylaştır ve
kabul buyur" diyerek niyet eder ve telbiye getirir. Böylece ihrama
girmiş ve ihram yasakları başlamış olur.
b) Ka'be'ye varınca kudüm
tavafını yapar.
İsterse bu tavaftan sonra
haccın sa’yini yapar. Tavaftan sonra ihramlı kalmaya ve ihram
yasaklarına uymaya devam eder.
c) Terviye günü temettu ve kıran
haccında olduğu gibi Arafat'a çıkar, Arafat vakfesini, sonra Müzdelife
vakfesini yapar.
Bayramın birinci günü büyük
şeytana 7 taş atar. İfrad haccı yapan kimse, şükür kurbanı kesmesi vacip değildir, isterse nafile kurban
kesebilir.
Bundan sonraki aşamada diğer
hac çeşitlerinde olduğu gibi hareket eder.
VI. İFRAD, TEMETTU VE KIRAN HACCI ARASINDAKİ FARKLAR
1. İfrad haccında, hacdan önce
umre yapılmaz. Kıran ve temettu haccında yapılır.
2. İfrad haccında sadece hacca;
temettu haccında sadece umreye, kıran haccında ise hem umreye hem hacca niyet
edilir.
3. İfrad ve kıran haccında
ihrama girdikten sonra kurban bayramının ilk günü belirli Menasik yapıldıktan
sonra ihramdan çıkılır. Temettu haccında ise umre yaptıktan sonra ihramdan çıkılır.
Zilhiccenin 8. terviye günü yeniden hac için ihrama girilir ve bayramın ilk
günü belirli Menasik yapıldıktan sonra ihramdan çıkılır.
4. İfrad haccında Mekke'ye ilk
gelişte kudüm tavafı yapılır. Kıran haccında önce umre tavafı ve sa'yi, peşinde
kudüm tavafı yapılır. Temettu haccında ise umre tavafı ve sa'yi yapılır. Kudüm
tavafı yapılmaz.
5. İfrad haccında şükür kurbanı
kesmek vacip değildir. Temettu ve kıran haccında vaciptir.
6. İfrad haccını herkes
yapabilir. Kıran ve temettu haccını ise Harem ve Hıll bölgesi sakinleri
yapamaz.
VII. HACDA KADINLAR
İlgili bölümlerde anlatılmış olmakla birlikte
önemine binaen hacda kadınlar ile ilgili hususların burada özetlenmesi yararlı
görülmüytür.
Hac ve umre ibadetinde kadınlar ile erkekler
arasında biri yükümlülük diğeri uygulama olmak üzere iki konuda farklılık
vardır.
I. Yükümlülük Bakımdan Farklar
Erkeklerden farklı olarak kadınlara haccın farz,
umrenin sünnet veya farz olabilmesi için
şu iki şartın da bulunması gerekir.
1. Can, mal
ve namus güvenliğinin sağlanmış olması.
2. Eşi
ölmüş veya boşanmış kadınların iddet süresini doldurmuş olmaları.[15]
II. Uygulamadaki Farklar
Haccın uygulamasında erkekler ile kadınlar arasında bazı farklar
vardır. Bu farkları şöyle sıralayabiliriz.
1. İhram Yasaklarındaki Farklar
Kadınlar ihramlı iken mutat giysilerini ve ayakkabılarını çıkarmazlar,
başlarını örterler, yüzlerini ise açık tutarlar.
2. Telbiye, tekbir, tehlil ve salavat-ı şerîfe getirirken dua yaparken
seslerini yükseltmezler.
3. Tavafta ıztıbâ‘ ve remel, sa‘yde ise hervele yapmazlar.
4. İhramdan çıkmak için saçlarını tıraş etmezler, sadece saçlarının
uçlarından bir parmak ucu kadar keserler.
5. det ve loğusa halindeki kadınlar, tavafın dışında, haccın bütün
menâsikini yapabilirler. Bu hallerinde iken farz olan ziyaret tavafını bayramın
ilk üç gününden sonra yapmaları veya vedâ tavafını terk etmeleri sebebiyle her
hangi bir ceza gerekmez.
6. İfrad haccı için ihrama girdikten sonra adet gören kadınlar, kudüm
tavafı yapmazlar. Temizlenmeden Arafat'a çıkmak durumunda kalırlarsa Arafat'a
çıkarlar, Müzdelife vakfesini ve şeytan taşlama görevini yaparlar, Ziyaret
tavafını temizlendikten sonra yaparlar.
7. Temettu‘ haccı için ihrama girdikten sonra adet gören kadınlar,
Arafat'a çıkmadan önce temizlenmezlerse umre ihramını iptal ederler ve Arafat'a
çıkarken hac için ihrama girerler. Bu şekilde hareket eden kadınlar ifrad haccı
yapmış olurlar; şükür kurbanı kesmeleri gerekmez. Hacdan sonra iptal ettikleri
umreyi kazâ ederler ve bu sebeple ceza kurbanı keserler.
Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerine göre hac için ihrama girmekle
umre ihramı bozulmaz. Bu şekilde hareket eden kadınlar, umre ihramını hac
ihramı ile birleştirmiş sayıldıklarından
kırân haccı yapmış olurlar ve kırân hedyi kesmeleri gerekir.
8.Kırân haccı için ihrama girdikten sonra adet gören kadınlar, umre
yapmadan önce Arafat'a çıkmak durumunda kalırlarsa, umre niyetleri
bozulmuş sayıldığından ifrad haccı
yapmış olurlar. Bu durumdaki kadınların şükür kurbanı kesmesi gerekmez. Fakat
hacdan sonra bozulan umreyi kazâ ederler ve bozdukları için bir ceza kurbanı
keserler.
Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerine göre, umre tavafını yapmadan
Arafat'ta çıkmakla umre bozulmuş sayılmaz. Yaptıkları hac yine kırân haccı olur
ve şükür kurbanı kesmeleri gerekir.
0 Yorumlar:
Yorum Gönder